معافیت مالیاتی در مناطق آزاد

محسن کرمانی : مناطق آزاد همواره جزو مکان‌هایی است که سیاستمداران از آن به‌عنوان کمک‌کننده اقتصاد کشور یاد می‌کنند و مدعای آنها این است که اقتصاد کشور رابطه مستقیمی با حجم صادرات و واردات در این مناطق دارد. اما همواره بحث درباره نحوه قوانین و مدیریت آن که به چه شکل باشد، سوال‌برانگیز بوده است. یکی از این موارد پرچالش، موضوع معافیت‌های مالیاتی در این مناطق است. از آغاز تدوین و تصویب قانون‌های مربوط به چگونگی مالیات مناطق آزاد در سال ۷۲، با اتکا به ماده ۱۳ قانون مربوط به مناطق آزاد، تمام اشخاص حقوقی و افراد حقیقی که در این مناطق به فعالیت‌های اقتصادی مشغول هستند، از تاریخ مندرج در مجوز بهره‌‌برداری آنها تا ۲۰ سال پس از آن از معافیت مالیاتی برخوردارند. همچنین قابل ذکر است که این مناطق از مالیات ارزش افزوده نیز معاف هستند. بسیاری معتقدند این مشی و روش باعث شده تا علاوه‌بر معافیت‌های مالیاتی، بحث نظارت نیز در این مناطق حذف شود و همین امر موجب شده تا عدم‌شفافیت در این مناطق شکل بگیرد و باعث تخلفات مالی شود. مخالفان این عقیده، طرفداران آن را به داشتن تفکرات سوسیالستی و ذهن دولتی محکوم می‌کنند و معتقدند این‌گونه تفکر باعث می‌شود تا مناطق آزاد به دست دولت بیفتد و پویایی خود را از دست دهد. با توجه به این مساله مهم و پرچالش، در این پرونده سعی کردیم با استفاده از نظرات کارشناسان به بحث در این خصوص بپردازیم.

ادامه نوشته

نابرابری رشد ۲۰۰درصدی بازار بدهی

دنیای‌اقتصاد – هدیه لطفی : بازار بدهی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی نظام جامع تامین مالی نقشی کلیدی در رشد و توسعه اقتصادی کشور دارد به‌طوری که طی سال‌های اخیر شاهد رشد این بازار و توسعه نقش آن در اقتصاد کشور هستیم. درحالی تامین مالی از این بازار از ابتدای سال‌جاری تاکنون به ۲۵ هزار میلیارد تومان رسیده که قرار است در یک ماه پایانی سال نیز ۵هزار میلیارد تومان دیگر صکوک از بستر این بازار منتشر شود. به این ترتیب شاهد رشد ۲۰۰درصدی انتشار اوراق در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ خواهیم بود. این آمار زمانی جالب‌تر می‌شود که سهم تامین مالی طی ۹سال (از سال ۸۹ تا پایان سال ۹۷) در مجموع حدود ۳۵هزار میلیارد تومان بوده است.

ادامه نوشته

کانون‌های داغ پول‌های بورسی

دنیای اقتصاد – فاطمه اسماعیلی : بازار سهام در حالی روند صعودی خود را ادامه می‌دهد که همچنان پول‌های تازه مهم‌ترین محرک رشد قیمت‌ها هستند و شاخص کل توانست با صعود بیش از ۴ هزار واحدی تا کانال ۴۷۶ هزار صعود کند. بررسی جریان نقدینگی از ابتدای سال در گروه‌های مختلف بورسی نشان‌دهنده اقبال بالای سهامداران به صنایع کوچک‌تر است. به‌طوری‌که از نظر تعداد، بیش از ۷۰ درصد شرکت‌های بورس تهران گردش نقدینگی بیشتری نسبت به میانگین وزنی داشته‌اند؛ هرچند ارزش بازار این شرکت‌ها کمتر از ۳۰ درصد ارزش کل بازار است.

ادامه نوشته

سرعت‌گیر «رشد» تا ۱۴۰۰

دنیای‌اقتصاد : اگر تحریم‌ها باز نمی‌گشت اقتصاد ایران تا سال ۱۴۰۰ چه کارنامه‌ای ثبت می‌کرد؟ یک تحقیق در سال ۱۳۹۶، به این سوال پاسخ داده است: اگر اقتصاد ایران تحت تحریم قرار نمی‌گرفت و سیاست‌های اقتصادی بر همان مدار قبل تحریم بود، رشد اقتصادی ۳ درصد را سالانه تا سال ۱۴۰۰ محقق می‌شد. حتی با اجرای برخی اصلاحات، رشد اقتصاد ایران به نرخ ۵ درصد می‌رسید که این عدد نیز جوابگوی نیاز بازار کار ایران نبود. از این‌رو اقتصاد ایران برای تحقق رشد ۸ درصدی (هدف برنامه و چشم‌انداز) با موانعی مواجه است که حتی در غیبت تحریم‌ها نیز سرعت‌گیر رشد اقتصادی به حساب می‌آیند. زیرا در ساختار کنونی اقتصاد تزریق منابع نفتی بیشتر، یا در چارچوب سیاست‌های توزیعی از بین می‌رود یا در بازارهای مالی از هم گسیخته با بخش واقعی اقتصاد، دستخوش سوداگری می‌شود. برای عبور از این سرعت‌گیرها باید تغییر نگرش به سیاست پولی، جلوگیری از نوسانات بودجه، اصلاح سیاست ارزی، توسعه صادرات غیرنفتی (درون‌زایی)، ارتقای کیفیت و رقابت‌پذیری تولیدات داخلی با اصلاح بازارها و تسهیل دسترسی بنگاه‌ها به بازارهای صادراتی (برون‌گرایی) و تامین ضرورت‌های اقتصاد سیاسی رشد، صورت گیرد. البته در وضعیت کنونی نیز این نکته قابل تامل است؛ دلیل انحراف از سیاست‌های بهینه اضافه شدن محدودیت‌های سیاسی به محدودیت‌های فنی است.

ادامه نوشته

پیش‌نیاز لایحه مشارکت عمومی- خصوصی

دکتر بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران ضرورت انجام خصوصی‌سازی و کوچک کردن اندازه دولت‌ها در دنیا کاملا به اثبات رسیده‌ است، اما در ایران که پیش‌تر به دلیل تکیه بر درآمدهای نفتی، بر لزوم و اهمیت مهیا کردن بستر جریان کوچک‌سازی دولت نپرداخته بود، در سال‌های اخیر باتوجه به کاهش فروش نفت و کسری بودجه دولت، بحث انتقال بخشی از فعالیت‌های دولت به بخش خصوصی، به‌عنوان یک راهکار مهم مطرح شده است.

ادامه نوشته

مخارج انتخاباتی و فساد

نیما نامداری سیاست خرج دارد هم مالی هم غیرمالی؛ اما در آستانه انتخابات معمولا مخارج مالی هستند که اهمیت پیدا می‌کنند. در همه جای دنیا کمپین‌های انتخاباتی آن‌قدر بزرگ و پرهزینه شده‌اند که تامین مالی آنها به مساله احزاب و سیاستمداران بدل شده است. در ایران هم این روزها صحبت از هزینه‌های انتخاباتی است. در فقدان حزب و فرآیندهای شفاف انتخاباتی این هزینه‌ها محل سوال بسیاری است.

ادامه نوشته

رکوردشکنی حباب‌سنج مسکن

رفت و برگشت P به R طی سه فصل در بازار املاک تهران

دنیای اقتصاد : نمایشگر «حباب‌سنج» مسکن در پایتخت پس از کاهش خفیف پاییزی، در ابتدای زمستان مجددا روند صعودی به خود گرفت و از سقف متعارف عبور کرد. در حال حاضر شاخص «قیمت به اجاره مسکن» روی یک عدد بی‌سابقه قرار دارد. این شاخص که معمولا برای سنجش حباب قیمت و برآورد مسیر آینده تورم ملکی مورد استفاده قرار می‌گیرد،‌ براساس آخرین آمار و اطلاعات بازار ملک، در سطح عددی ۹/ ۲۸ است که بالاترین سطح طی ۲۸ سال گذشته است. «نسبت قیمت به اجاره» طی دوره‌های مختلف رکود و رونق معاملات مسکن در دامنه عددی ۱۴ تا حداکثر ۲۵ در نوسان بوده؛ به‌طوری‌که در زمان جهش‌های قیمتی سطح میانگین قیمت مسکن به حداکثر ۴ برابر متوسط اجاره‌بهای سالانه آپارتمان افزایش پیدا کرده و پس از آن با افت قیمت واقعی، نسبت مذکور به کف متعارف بازگشته است. پیام مشخص سطح فعلی حباب‌سنج مسکن آن است که شاخص در خارج از محدوده قرار گرفته و به‌زودی وارد محدوده متعارف می‌شود. برای این بازگشت دو سناریو وجود دارد که احتمال تحقق یکی به مراتب بیشتر از دومی است. در سناریوی اول، رشد قیمت اسمی، کند و حتی منفی خواهد شد. سناریوی دوم-گزینه بسیار ضعیف- افزایش محسوس تورم اجاره است که البته از ظرفیت بازار اجاره‌نشین‌‌ها خارج است.

ادامه نوشته

فروش استقراضی در بورس تهران

هدیه لطفی: فروش استقراضی یکی از ابزارهای مالی مهم در بورس‌های جهانی است که با استفاده از آن، می‌توان در شرایطی که انتظار افت قیمت سهم وجود دارد نیز سود کسب کرد. در حالی جای خالی این ابزار در بازار سرمایه ایران به‌خوبی مشهود بود که طبق وعده‌های سیاست‌گذاران بازار سرمایه، قرار است از چهارم اسفندماه سال جاری شاهد اجرای دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار در بورس و فرابورس باشیم. همچنین مقرر شده تا آغاز به‌کار این بازار با پنج نماد از پنج صنعت فعال در بازار سهام باشد که طبق صحبت‌های مطرح‌شده، این شرایط تا پایان سال حاکم است و از سال آینده به‌طور تدریجی به تعداد نمادها افزوده خواهد شد.

ورود ابزارهای جدید معاملاتی به بازار سرمایه همواره یکی از راهکارهای مهم در جذب سرمایه‌گذار بیشتر و همچنین تعمیق بازار است. تحقق این موضوع به‌ویژه در دوران رشد و شکوفایی بازار از اهمیت بالایی برخوردار است. حال با توجه به رشد اخیر بازارسرمایه، رکوردشکنی‌های پیاپی شاخص کل بورس و برتری این بازار در مقایسه با دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری موازی، لزوم بهره‌مندی از این فرصت و به‌ویژه ورود ابزارهای جدید باید بیشتر از گذشته مدنظر سیاست‌گذار بازار سرمایه قرار گیرد. در این راستا یکی از مهم‌ترین ابزارهای تجهیز بورس به مکانیزمى مانند فروش تعهدى و دوطرفه کردن بازار است تا علاوه بر کنترل هیجان در معاملات سهام، امکان رونق پایدار فراهم شود. درواقع زمانى که امکان کسب سود از نزول سهام وجود داشته باشد، فضاى تحلیلى در بازار سهام تقویت می‌شود و با توجه به دوطرفه شدن بازار می‌توان به رونق پایدار آن امیدوار بود.

کارشناسان معتقدند راه‌اندازی فروش تعهدی یا استقراضی می‌تواند یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین ابزارهایی باشد که رشد بازار سرمایه را به دنبال داشته باشد. درواقع راه‌اندازی فروش تعهدی دریچه روشنی رو به توسعه و تعالی بازار سرمایه است. با وجود این اما ممکن است برخی مشکلات در این بازار نیز به وجود آید که از کارآیی بازار بکاهد. شاید اولین مورد سیستم مناسب اجرایی آن باشد. انتخاب سهام مناسب برای اجرایی شدن، نظارت دقیق بر بازار و معاملات خصوصا معاملات سهامداران عمده از جمله دیگر مواردی است که در اجرای این دستورالعمل جدید باید توجه بیشتری به آن شود. به عبارت دقیق‌تر راه‌اندازی این ابزار نیاز به بستر و زیرساخت مناسب، فرهنگ‌سازی و ایجاد شرایط برای آشنایی و آموزش فعالان بازار سرمایه دارد. بدیهی است چنانچه بستر لازم برای راه‌اندازی این سازوکار فراهم نشود، نتیجه مطلوب نیز حاصل نخواهد شد.

ادامه نوشته

نقشه مهار هسته مذاب نقدینگی

دنیای اقتصاد : آمارهای بانک مرکزی در آذرماه حاکی از دو رخداد مهم در متغیرهای پولی است. نخست اینکه رشد پایه پولی با ثبت رقم ۲/ ۲۸ درصدی به بیشترین سطح در هفت سال اخیر رسیده است. بر اساس آمارها، علت اصلی رشد پایه پولی، رشد خالص دارایی خارجی بانک مرکزی بوده که متاثر از تجدید ارزیابی و تسعیر نرخ ارز، تغییر روش در خرید ارز نفتی دولت و کاهش تسهیلات خارجی بوده است. پیش‌تر دلیل عمده رشد پایه پولی، افزایش بدهی بانک‌ها و دولت به بانک مرکزی بوده است. رخداد دیگر، در تغییرات اجزای نقدینگی است. در آذرماه سهم «پول» از نقدینگی با ثبت رقم ۱/ ۱۶ درصدی به بیشترین مقدار طی نیم دهه اخیر رسیده است؛ رخدادی که تایید می‌کند درجه سیالیت نقدینگی در پایان آذر افزایش یافته است. انبساط سهم پول که شامل اسکناس و سپرده‌های جاری است، می‌تواند عامل تهدیدکننده تعادل بازارها باشد. کارشناسان برای مهار این مساله سه دسته راهکار ارائه می‌دهند: برخی بر افزایش نرخ سود بانکی و جذاب شدن بازار پول تاکید دارند، برخی مدیریت نوسانات ارزی از طریق کنترل ریال را در کنار جذاب‌سازی بازار سهام پیشنهاد می‌دهند و برخی انتشار اوراق و استفاده از ظرفیت بازار بدهی را برای مهار هسته مذاب نقدینگی توصیه می‌کنند.

ادامه نوشته

موتور جدید چاپ پول

دنیای اقتصاد : رشد نقطه‌ای پایه پولی در پایان آذر ماه امسال به ۴/ ۲۸ درصد رسیده است، عددی که از دی ماه ۹۱ به بعد، بیشترین رشد پایه پولی در بازه یکساله به حساب می‌آید. این رکورد ۷ ساله بیش از هر چیز به دلیل رشد خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی حاصل شده است. هم معادل ریالی دارایی‌های خارجی بانک مرکزی افزایش یافت و هم از حجم بدهی‌های ارزی بانک مرکزی کاسته شد تا از دو سمت، میزان خالص دارایی‌های خارجی، به شارژ پایه پولی بپردازد. در این بین خالص دیگر اقلام ترازنامه نیز در رشد پایه پولی، نقشی نسبتا پررنگ داشته‌اند.

ادامه نوشته

رمزگشایی از وضعیت غیرعادی بازار ملک سال ۹۸

تقاضای واقعی (مصرفی) چه زمانی به بازار مسکن برمی‌گردد؟

دنیای اقتصاد : صاحب‌نظر برجسته بخش مسکن منشأ ایجاد بن‌بست در بخش‌های مختلف بازار مسکن اعم از بازار ساخت‌وساز و معاملات خرید ملک را تشریح کرد.

ادامه نوشته

سه برداشت از تزریق پول

دنیای اقتصاد : یکی از مهم‌ترین سوالات این روزهای اقتصاد این است که تا چه حد می‌توان به نقش پول برای ایجاد رونق اقتصادی تکیه زد؟‌ در یک نشست اقتصادی با محوریت اثر و جایگاه پول در فعالیت‌های تولیدی، سه نگاه در مقابل این سوال تشریح شد: نگاه نخست معتقد است که عرضه پول مادامی می‌تواند راهگشا باشد که متناسب با ظرفیت اقتصاد باشد، در غیر این‌صورت اثر خود را بر افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌گذارد. در این نگاه، عرضه پول توسط بانک مرکزی از طریق نقش پررنگ بانک‌ها و با نظارت بانک مرکزی صورت می‌گیرد. نگاه دوم که در مقابل نگاه نخست قرار می‌گیرد، با رد خنثایی پول تاکید می‌کند تزریق پول به شکل بهینه منجر به رونق تولید خواهد شد و حتی بدون نظریات پیچیده اقتصادی نیز می‌توان بررسی کرد که هدایت پول به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی باعث ایجاد رونق و اشتغال زایی خواهد شد. دیدگاه سوم که بیشتر به مکتب اتریشی‌ها نزدیک است، معتقد است که حمایت از بخش حقیقی اقتصاد بدون خلق پول امکان‌پذیر است. بر این اساس تخصیص بهینه زمانی رخ می‌دهد که نرخ بهره اسمی صفر باشد و زمانی این موضوع رخ می‌دهد که نرخ رشد پول منفی باشد. نشست «نقش پول در اقتصاد، عامل رونق تولید یا ایجاد تورم» با حضور اساتید اقتصادی در دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف برگزار شد.

ادامه نوشته

رشد مثبت در پایان سال ۹۸

مرکز پژوهش‌های مجلس با بازنگری در پیش‌بینی‌های گذشته خود احتمال داد رشد اقتصادی بدون نفت در سال‌جاری مثبت شود.کارشناسان این مرکز با استناد به وضعیت اقتصاد ایران در نیمه نخست و عملکرد شرکت‌های بورسی پیش‌بینی کردند در پایان سال ۹۸ رشد اقتصادی بدون نفت ۸/ ۱ درصد باشد.البته رشد تولید ناخالص داخلی با احتساب بخش نفت کماکان منفی می‌ماند.

ادامه نوشته

عملیات بازار باز

شهاب‌الدین رحیمی : تابستان ۱۳۹۷ بود که عبدالناصر همتی در اولین گفت‌وگوی تلویزیونی خود خبر داد که برای اولین بار سیاست عملیات بازار باز در ایران به‌زودی اجرایی خواهد شد. این اظهار‌نظر رئیس‌کل بانک مرکزی سبب شکل‌گیری بحث‌های داغی در محافل کارشناسی شد. محتوای سخنان همتی درخصوص این سیاست جدید بسیار کلی بود و به مرور چارچوب سیاست جدید از طریق پست‌های همتی در فضای مجازی برای کارشناسان روشن‌تر شد. برخی کارشناسان نقد‌های جدی را بر سیاست مد نظر همتی مطرح کردند و آن را بیشتر نظریه پولی مدرن خواندند تا سیاست عملیات بازار باز. اواخر شهریور سال‌جاری کمیته اجرایی عملیات بازار باز شکل گرفت و بعد از گذشت یک سال و نیم از وعده اجرایی شدن این سیاست، ماه گذشته عملیات بازار باز اجرایی شد. هدف از اجرای این سیاست برای نهاد پولی کشور مدیریت نرخ سود بین بانکی و کنترل نقدینگی عنوان شده است. به‌عبارت دیگر بانک مرکزی قصد دارد تا با اجرای سیاست عملیات بازار باز مقدار ذخایر پولی بانک‌ها را تنظیم کرده و از این طریق نرخ بهره را به مقدار هدف‌گذاری شده نزدیک کند. کارشناسان در این پرونده باشگاه اقتصاددانان به بررسی نحوه اجرایی شدن این سیاست پرداخته‌اند و چشم‌انداز آن و دستاورد‌های احتمالی این ابزار جدید بانک مرکزی را ترسیم کرده‌اند.

ادامه نوشته

عطسه جهان با ویروس کرونا

احسان آذری‌نیا : حدود چهار هفته از آغاز شیوع ویروس کرونا در چین می‌گذرد و در این مدت شاهد اثرگذاری این عامل بر بازارهای مالی و قیمت مواد خام هستیم. همچنین بیش از ۸۰۰ نفر تاکنون قربانی این ویروس شده‌اند. پرسش‌های متعددی درباره تبعات شیوع این ویروس مطرح است و تعدادی از این پرسش‌ها به اثرات آن بر اقتصاد چین و جهان مربوط است. تردیدی وجود ندارد که شیوع ویروس کرونا در سه ماهه کنونی و کل سال‌جاری میلادی از نرخ رشد اقتصاد چین می‌کاهد.

 اما آنچه اهمیت بالاتری دارد تدابیری است که چین و دیگر کشورها برای مقابله با این ویروس و مهار آن اتخاذ می‌کنند. نهادهای تحلیلگر معتقدند تاکنون اقدامات انجام شده موثر بوده اما اکنون برای ارزیابی اثرات ویروس کرونا بر اقتصاد چین و جهان خیلی زود است. سناریوهای مختلف درباره آینده مطرح است. اگر شیوع این ویروس ماه آینده متوقف شود اثرات آن بر اقتصاد چین و جهان طی نیمه دوم سال‌جاری میلادی جبران خواهد شد، اما اگر همچنان شاهد گسترش کرونا باشیم اثرات آن بزرگ‌تر خواهد بود.  چین بزرگ‌ترین شریک تجاری اکثر کشورهای جهان است و ضعف آن بر تمام جهان اثر می‌گذارد. زنجیره عرضه، سود شرکت‌های فعال در چین، بخش گردشگری و مالی و بازار کار این کشور در معرض تبعات گسترش ویروس کرونا هستند. در مطالب حاضر به دیدگاه بانک‌های بزرگ درباره اثرات شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد چین، تبعات ژئوپلیتیک آن، اقداماتی که دولت چین باید هرچه سریع‌تر انجام دهد و ابهام‌های نگران‌کننده درباره آینده اشاره شده است.

ادامه نوشته

نسخه گرجی تامین مالی بنگاه‌ها

دنیای اقتصاد : دسترسی به منابع مالی همچنان به‌عنوان چالش اصلی برای بنگاه‌های کوچک و متوسط شناخته شده و این بنگاه‌ها با موانع بسیاری در این زمینه مواجهند. در این میان، سیاست‌گذاران صنعت ایران همواره ایجاد رونق صنایع کوچک و متوسط را در اولویت‌های کاری خود دارند، اما اینکه تا چه اندازه در این مسیر موفق بوده‌اند به مقایسه عملکردشان با برخی کشورهای پیشرو در این راه بازمی‌گردد. «معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران» در گزارشی با الگوبرداری از تجربیات گرجستان در پشتیبانی از بنگاه‌های کوچک و متوسط، هشت پیشنهاد برای تقویت و توسعه این بنگاه‌های استراتژیک و شیوه‌های تامین مالی آنها ارائه کرده است.

ادامه نوشته

سناریوهای بورس در نقطه جوش

دنیای اقتصاد- فاطمه اسماعیلی : رشد شاخص کل بورس دیروز نیز ادامه پیدا کرد. با این تفاوت که طی معاملات این روز فشار عرضه ناشی از شناسایی سود افزایش یافت و در کنار قدرت نقدینگی، منجر به جدال سنگین عرضه و تقاضا شد. امری که به ثبات ارزش دادوستدها در سطوح بالاتر از ۳۵۰۰ میلیارد تومان منتهی شد. حال در شرایطی که سناریوهای مختلفی برای ادامه مسیر شاخص سهام مطرح می‌شود، روز گذشته خبرهایی از اجرایی شدن ابزار فروش استقراضی از ۴ اسفندماه به بازار مخابره شد که می‌تواند ضمن عمق‌بخشی به بازار تا حدودی از هیجانات کاذب بازار بکاهد.

ادامه نوشته

شرط موفقیت عملیات بازار باز

 

ایمان نوربخش در هفته‌های اخیر طرح عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی رونمایی شده است و بنا بر نقل قول ریاست محترم بانک مرکزی این ابزار قرار است جایگزین تعیین دستوری نرخ‌های سود بانکی و همچنین ابزاری برای کنترل نقدینگی‌ و مهار تورم توسط بانک مرکزی شود. برای موفقیت این ابزار شروطی لازم‌ است که بدون تحقق آنها عملا این‌ ابزار کارآیی خود را از دست خواهد داد.

ادامه نوشته

اهداف جدید تور مالیاتی

دنیای اقتصاد : پیش‌نویس لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم با ۳ محور رونمایی شد. دومین اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در طول ۴ سال اخیر، به دنبال این است که سیستم منبع‌محور مالیات‌ستانی را به سیستم شخص‌محور تغییر ماهیت دهد. این پیش‌نویس در محور اول به دنبال ساماندهی معافیت‌های مالیاتی است. بر همین مبنا، درمورد معافیت برخی بخش‌ها مانند کشاورزی و فعالیت‌های فرهنگی و هنری بازنگری شده است. محور دوم، به دنبال اجرای سیستم مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی است تا تمام درآمدهای فرد (به استثنای عایدی سهام و سود سپرده بانکی) در تور مالیاتی قرار گیرد. درواقع اشخاص حقیقی باید اظهارنامه مالیاتی بدهند. در محور سوم نیز مالیات بر دارایی افراد، مانند مسکن و خودروی لوکس اعمال شده تا از اهداف سفته‌بازی در بازارهای دارایی جلوگیری شود. هدف این اصلاحیه بهبود توزیع درآمد عنوان شده است؛ اما برخی کارشناسان معتقدند در شرایط فعلی اقتصاد ایران، مالیات تکلیفی، مالیات ارزش افزوده و مالیات بر عایدی سرمایه از اولویت بیشتری نسبت به مالیات مستقیم برخوردار است؛ ضمن اینکه از نظر منتقدان، دولت باید مالیات بر عایدی سرمایه را جدا از مالیات‌های مستقیم می‌دید. همچنین گروه دیگری از کارشناسان معتقدند که دولت در لایحه جدید، به دنبال خلق درآمدهای جدید است تا ایجاد اصلاحات ساختاری.

ادامه نوشته

سیاست انبساطی یا انقباضی؟

محسن کرمانی : سیاست‌های مالی دولت باید بر مبنای چه ملاحظاتی شکل بگیرد؟ این سوالی است که اقتصاددانان در زمان‌های مختلف، پاسخ‌های متفاوتی به آن می‌دهند. اینکه سیاست مالی دولت باید به‌صورت انبساطی باشد یا انقباضی، پرسشی است که نمی‌توان از آن به‌راحتی گذشت؛ زیرا هر کدام از این سیاست‌ها تاثیرات بسیار متفاوتی بر اقتصاد کشور می‌گذارد. در شرایط مختلف اقتصادی برای کنترل نرخ تورم، ایجاد اشتغال و حجم نقدینگی لازم است سیاست‌های مالی و پولی توسط دولت، بانک مرکزی و سایر نهاد‌های تصمیم‌گیرنده انتخاب و اجرا شوند.

سیاست مالی انبساطی به سیاستی گفته می‌شود که هدف آن گشایش در تولید و کاهش بیکاری است. در این سیاست دولت تصمیم می‌گیرد با افزایش هزینه‌ها، تقاضای مردم برای خرید کالاها را بالا برده و با این کار بخش عرضه را به تولید تشویق کند تا چرخ تولید شروع به حرکت کرده و بیکاری کاهش یابد. در مقابل سیاست‌هایی وجود دارند که استفاده از آنها باعث محدود شدن فعالیت‌ها می‌شوند. گروه دوم به سیاست‌های انقباضی معروف هستند. در این سیاست دولت سعی می‌کند هزینه‌های خود را کاهش داده و از آن طرف مالیات بیشتری از مردم اتخاذ کند.

اما سوال مهم اینجاست که کدام سیاست برای اقتصاد کشور بهتر است. اقتصاد ایران که همواره تحت‌تاثیر درآمد‌های نفتی بوده است، سعی کرده است هزینه‌های جاری خود را از این طریق پوشش داده و کسری بودجه را جبران کند. در شرایط فعلی با توجه به تحریم‌ها، درآمد‌های حاصل از فروش نفت بسیار پایین آمده و همین امر باعث شده تا صحبت‌هایی از قبیل بستن بودجه غیر نفتی بیش از پیش مطرح شود و دولت ناچارا به این موضوع تن دهد. در پرونده امروز سعی کردیم بررسی کنیم که چه سیاستی می‌تواند وضعیت حال حاضر رابهتر کند. برخی معتقدند سیاست انبساطی در این شرایط، اقتصاد را دچار تورم بسیار سنگینی می‌کند و در مقابل، دیگران سیاست انقباضی را تداوم این وضعیت و سنگین‌تر شدن رکود می‌دانند.

ادامه نوشته

کارنامه ناموفق پیمان‌های تجاری

دنیای اقتصاد : موافقت‌نامه ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حالی تا سه سال آینده باید به تجارت آزاد تبدیل شود که ارزیابی‌ها نشان می‌دهد ایران در پیمان‌های تجاری کارنامه ناموفقی داشته است. در هم‌اندیشی نمایندگان بخش خصوصی و دولتی برای همکاری با کشورهای همسایه و اوراسیا این موضوع عارضه‌یابی شد. در حال حاضر بیش از ۴۸۰موافقت‌نامه بین‌المللی و چندجانبه در دنیا در دستور کار است و ۷۰ درصد از تجارت دنیا نیز در قالب اتحادیه‌های اقتصادی انجام می‌شود؛ اما ایران نتوانسته است از مزایای اقتصادی این نوع پیمان‌ها بهره‌مند شود.

ادامه نوشته

هواشناسی بورس در نیمه ابرکانال ۴۰۰

دنیای‌اقتصاد : شاخص کل بورس روز شنبه با رشد نزدیک به ۷ هزار واحدی به کار خود پایان داد. فشار فروش سهام، جهش بیش از ۹ هزار واحدی این نماگر را در ابتدای معاملات محدود کرد. شاخص سهام در حالی از میانه ابرکانال ۴۰۰ هزار واحد نیز عبور کرد که بار دیگر ارزش معاملات خرد بورس تهران از ۴ هزار میلیارد تومان فراتر رفت. گرچه تردید درباره ارزندگی سهام میان تحلیلگران افزایش یافته است، اما همچنان مطابق هفته‌های قبل، اوج‌گیری ارزش معاملات می‌تواند مسیری متفاوت با انتظارات کارشناسان سهام را رقم بزند.

ادامه نوشته

رونمایی از دالان نرخ سود بین‌بانکی

دنیای‌اقتصاد : دالان نرخ سود بین‌بانکی معرفی شد. رئیس‌کل بانک‌مرکزی اعلام کرد بانک‌مرکزی به منظور مدیریت نقدینگی، کف دالان را معادل نرخ سود سپرده‌گذاری بانک‌ها در بانک‌مرکزی و سقف دالان را نرخ تنزیل مجدد نهایی قرار داده است. عبدالناصر همتی از اعلام نرخ برای تعیین ابعاد این دالان خودداری کرد، اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد دالان نرخ سود بین بانکی حدودا از ۵/ ۰ تا ۲۴ درصد قرار گرفته باشد. معمولا در همه نقاط دنیا نیز بازه ابتدایی عملیات بازار باز، گسترده است و به مرور، عرض دالان تنگ‌تر خواهد شد.

ادامه نوشته

بورس ۹۸ تاریخ‌ساز می‌شود؟

دنیای‌اقتصاد- شروین شهریاری : با ثبت بازدهی ۵/ ۴ درصدی شاخص کل بورس در هفته گذشته بازدهی این بازار از ابتدای سال ۹۸ به ۱۵۰ درصد رسید. در صورتی که بورس تهران بتواند سطوح فعلی نماگرها را حفظ کند، سال ۹۸ به‌عنوان بهترین سال در تاریخ این بازار ثبت خواهد شد. صعود بی‌وقفه بورس در شرایطی رقم خورده است که کمتر تحلیلگری می‌تواند بر مبنای روش‌های مرسوم ارزش‌گذاری ادامه صعود قیمت‌ها را توجیه کند. با این حال اثرات ضدتورمی رونق بورس روند فعلی را از دیدگاه سیاست‌گذاری‌های کلان مطلوب جلوه می‌دهد.

ادامه نوشته

بهبود حلزونی محیط کسب‌وکار

دنیای اقتصاد : نتایج پایش ملی محیط کسب و کار کشور در پاییز ۹۸ منتشر شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، رقم شاخص کل ۰۳/ ۶ (نمره بدترین ارزیابی ۱۰ است) محاسبه شده که در مقایسه با ارزیابی فصل تابستان (‌۰۷/ ۶) وضعیت بهتری پیدا کرده است. به‌طور کلی نظرسنجی از ۲۶۷۴ فعال اقتصادی در فصل پاییز ۹۸ که از سوی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر شده، بیانگر آن است که از نگاه فعالان مشارکت‌کننده در این پایش، در اکثر استان‌ها وضعیت بیشتر مولفه‌های موثر بر محیط کسب و کار ایران در پاییز ۹۸ تا حدودی مساعدتر شده است.

ادامه نوشته

نسخه بهبود کسب‌وکار ۹۹

دنیای اقتصاد : اعتبارات لایحه بودجه ۹۹ درخصوص بهبود محیط کسب‌وکار آیا به درستی تعریف شده و اثر آنها بر مولفه‌های کسب‌وکار چیست؟ بررسی مجموعه شاخص‌های داخلی و خارجی محیط کسب‌وکار تصویر نامطلوبی از وضعیت کسب‌وکار در ایران را نشان می‌دهند؛ اما چرا؟ کنکاش در لایحه بودجه سال آتی از منظر محیط کسب‌وکار حاکی است هر چند در لایحه بودجه ردپای پرداخت هزینه‌هایی با عنوان بهبود محیط کسب‌وکار به دستگاه‌های مختلف یافت می‌شود، اما تاکنون پرداخت و تخصیص مبالغ مذکور در راستای اهداف متناسب با بهبود واقعی محیط کسب‌وکار نبوده و در راستای دستیابی به این اهداف به‌صورت کارآمد هزینه نشده است.

ادامه نوشته

شاخص ادراک فساد

بهاره چراغی : آخرین آمار سازمان شفافیت بین‌الملل نشان می‌دهد رتبه ایران در شاخص ادراک فساد ۲۰۱۹ مجددا روند نزولی را در پیش گرفته است.

براساس ارزیابی‌ها، ایران با نمره ۲۶ در کنار کشورهای آنگولا، بنگلادش، گوآتمالا، هندوراس، موزامبیک و نیجریه که همگی همین نمره را در فسادزایی کسب کرده‌اند، رتبه ۱۴۶ را از میان ۱۸۰ کشور به خود اختصاص داده است. البته نکته قابل توجه در کارنامه فسادزدایی ایران این است که سال گذشته رتبه ایران ۱۳۸ و نمره آن ۲۸ بود که این موضوع حکایت از ۸ پله افت رتبه و ۲ نمره کاهش در کارنامه امسال ایران نسبت به سال گذشته دارد. این در شرایطی است که در سال ۲۰۱۷ رتبه ایران ۱۳۰ و نمره آن ۳۰ بود. به این ترتیب می‌توان گفت که ایران به‌طور مداوم طی این سال‌ها جایگاه و نمره‌اش در مبارزه با فساد افت داشته و درحال تنزل بوده است. اما چرا؟ در پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان» با نظرخواهی از صاحب‌نظران و فعالان بخش‌خصوصی به‌دنبال پاسخی برای این پرسش رفته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

ادامه نوشته

استارت تامین مالی بنگاه‌ها با «گام»

دنیای اقتصاد : دیروز رسما طرح تامین مالی از طریق گواهی اعتبار مولد (گام) کلید خورد. رئیس کل بانک مرکزی در مراسم رونمایی از گام، هدف این بانک را حمایت از تولید بدون خلق نقدینگی توصیف کرد. در قالب «گام»، شرکت‌هایی که نیاز به تامین مواد اولیه دارند، می‌توانند از این گواهی که با تضمین بانکی است، استفاده کنند. همچنین دارندگان گام می‌توانند آن را در بازار سرمایه به فروش برسانند. به گفته عبدالناصر همتی، نرخ سود گام از نرخ سود مصوب بانک مرکزی فراتر نخواهد بود.

ادامه نوشته

تغییر مشتریان کالاهای ایرانی

دنیای‌اقتصاد : شرح حال تجارت ایران در سه فصل سال ۹۸ از تغییر مشتریان کالاهای ایرانی حکایت دارد. بررسی مهم‌ترین بازارهای هدف ایران نشان می‌دهد علاوه‌بر اینکه رتبه شرکای تجاری کشور دستخوش تغییر شده، حذف و اضافه نیز در لیست شرکا دیده می‌شود. فدراسیون روسیه، ارمنستان، ازبکستان، قطر و غنا از جمله متقاضیان کالاهای ایرانی هستند که در فهرست ۲۰ کشور اول اضافه شده‌اند. از سوی دیگر، بررسی گروه‌های اقتصادی نیز نشان می‌دهد صادرات کالای ایرانی به کشورهای حوزه اوراسیا با رشد قابل توجهی روبه‌رو شده است.

ادامه نوشته

راز یکه‌تازی بورس ۹۸

دنیای‌اقتصاد : شاخص اصلی بورس تهران با صعود روز گذشته به سطح بی‌سابقه ۴۴۰ هزار واحدی دست یافت و میزان بازدهی خود از ابتدای سال را در حالی به ۱۴۶ درصد رساند که در بازارهای موازی میزان رشد به ۵ تا ۲۵ درصد محدود بوده است. به‌نظر می‌رسد اعمال سیاست‌های اعتباری از طریق سرکوب مالی در کنار جذابیت دارایی‌های غیرعملیاتی بنگاه‌های بورسی نظیر املاک و مستغلات و همچنین حساسیت کمتر تقاضای مصرفی اقتصاد نسبت به قیمت سهام سبب شده تا بورس تهران در مقایسه با دیگر بازارها یکه‌تاز عرصه بازدهی در سال ۹۸ باقی بماند.

ادامه نوشته