سیاست ارزی پساتوافق

شماره روزنامه: ۶۲۶۸

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۳۱

شماره خبر: ۴۱۷۲۳۳۸

یادداشت

دکتر پویا جبل عاملی / دکتر حمید قنبری در آستانه توافقی که می‌‌تواند فضای بین‌المللی اقتصاد ایران را دگرگون کند، همه نگاه‌‌ها به بازار ارز دوخته شده است؛ بازاری که بیش از یک‌دهه، زیر بار فشار تحریم‌‌ها، مقررات متناقض، رانت‌‌های گسترده و سیاست‌‌های پرنوسان، شکل طبیعی و عقلانی خود را از دست داده است. بازار ارز زمانی می‌تواند به شکل کارآمد نیازهای جامعه را برطرف کند که از زیر بار این فشارها که بعضا نام سیاست ارزی به خود داده است، رها شود.

ادامه نوشته

نوبت اورهال اقتصاد

شماره روزنامه: ۶۲۶۸

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۳۱

شماره خبر: ۴۱۷۲۴۴۸

سیاست گذاری

دنیای اقتصاد : با آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا، انتظارات در بازارها تغییر کرده و ناامیدی جای خود را به امیدواری همراه با تردید داده است. در این شرایط، مسوولان هشدار می‌دهند که گره زدن اقتصاد داخلی به سیاست خارجی می‌تواند به تشدید نوسانات در بازارها منجر شود. اما پرسش کلیدی آن است که آیا نمی‌توان از فرصت طلایی «گشایش در سیاست خارجی» در جهت پیشبرد یک برنامه جامع برای «اورهال اقتصاد» بهره گرفت؟ کارشناسان معتقدند، حل ناترازی‌های بحران‌آفرین کشور در گرو اصلاحات عمیق و ثبات‌ساز است؛ به این معنی که کشور باید به جای اصلاحات بخشی و سیاستی به سمت اجرای مجموعه‌ای از سیاست‌های هدفمند، جامع و هماهنگ حرکت کند. باید توجه کرد که لازمه اصلاحات ثبات‌ساز، تغییر نگرش دولت و سایر نهادها به حکمرانی اقتصادی است. از سوی دیگر، پیشبرد این دست اصلاحات نیازمند پشتیبانی عمومی است که در شرایط کنونی، این فضا فراهم شده است. فرصت طلایی موجود باید به برنامه عملیاتی یک تیم منسجم اقتصادی تبدیل شود تا بتواند موتور اقتصاد را برای حرکت در مسیر درست، تنظیم کند.

ادامه نوشته

ثروت‌سازی از مسیر «ریلی»

شماره روزنامه: ۶۲۶۷

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۳۰

شماره خبر: ۴۱۷۱۹۵۲

حمل و نقل

دنیای اقتصاد : ظرفیت سرمایه‌گذاری در صنعت حمل‌ونقل ریلی ایران «بی‌نهایت» است. افزون بر قطعات ریلی باقی‌مانده برای اتصال به راه‌آهن کشورهای همسایه که نقش مهمی در کارکرد ترانزیتی ایران دارد، ده‌ها پروژه دوخطه‌سازی و برقی‌سازی در شبکه فعلی راه‌آهن نیز قابل تعریف است که اگر دیوار تحریم برچیده شود، می‌تواند با سرمایه‌گذاری خارجی اجرا شود.

ادامه نوشته

سریال دخل‌وخرج ناتراز

شماره روزنامه: ۶۲۶۷

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۳۰

شماره خبر: ۴۱۷۲۰۴۷

سیاست گذاری

دنیای اقتصاد : اصلاحات اقتصادی به‌عنوان گام تکمیلی اصلاحات سیاست خارجی یکی از محورهایی است که در سیاستگذاری عمومی توسط کارشناسان، بارها مورد تاکید قرار گرفته است. اگر مذاکرات ایران و آمریکا را نمودی از گام برداشتن دولت در راستای اصلاحات سیاست خارجی بدانیم، اصلاح فرآیند بودجه‌ریزی می‌تواند نمودی از اصلاحات اقتصادی تلقی شود. بودجه۱۴۰۴ که در ابتدا با هدف شفاف‌سازی و گنجاندن فرابودجه در قالب بودجه عمومی تدوین شده بود، پس از بررسی و تصویب مجلس بار دیگر به شیوه غیرشفاف سال‌های قبل بازگشت. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد با این تغییرات کسری بودجه سال ۱۴۰۴ به رقم ۵۸۰ همت می‌رسد. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود رقم کسری بودجه سال ۱۴۰۳ به میزان ۵۷۷ همت باشد. بخش بزرگی از کسری بودجه مربوط پیش‌بینی‌های غیرواقعی ارقام فرابودجه است که در جداول بودجه لحاظ نشده و در عمل به پاشنه آشیل دولت تبدیل می‌شود. در بودجه۱۴۰۴ با وجود تاکید بر واقعی‌سازی ارقام، مبنای قیمت نفت به‌دلیل افت قیمت آن، بیش‌برآورد شده و وضعیت ارز ترجیحی نیز با ابهام مواجه است.

ادامه نوشته

مسکن زیرتیغ تعرفه‌ها

«قیمت واقعی» املاک ۵۵ کشور در ۲۰۲۴ افت کرد؛ آیا این آخرین «رکود مسکن» در جهان است؟

شماره روزنامه: ۶۲۶۵

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۲۷

شماره خبر: ۴۱۷۱۲۴۲

مسکن و شهری

دنیای اقتصاد : سیاست‌های تعرفه‌ای آمریکا برای واردات کالا، چشم‌انداز جهانی تورم مسکن را تحت‌تاثیر قرار داد. تحلیل «نایت‌فرانک»، موسسه بین‌المللی مشاوره ملکی، نشان می‌دهد اگرچه قیمت مسکن در ۵۵کشور طی۲۰۲۴ «کم‌رشد» بود، اما اختلال در زنجیره تولید نهاده‌های ساختمانی با تعرفه‌های ترامپ، دو اتفاق در این بازار رقم می‌زند.

ادامه نوشته

شارژ «قطره‌چکانی» تولید

شماره روزنامه: ۶۲۶۵

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۲۷

شماره خبر: ۴۱۷۱۲۴۸

صنعت و معدن

دنیای اقتصاد : کشت دیم، گونه‌ای از کاشت محصول در بخش کشاورزی است که حاصل آن چندان مشخص نیست. وضعیت بخش صنعت و معدن در ایران نیز مشابه کشاورزی دیم است و مدت‌هاست دست بنگاه‌های صنعتی بخش خصوصی از تامین مالی که از دل بانکداری متعارف و بازارمحور درمی‌آید، دور مانده است.

ادامه نوشته

باند فرود سرمایه خارجی

قراردادهای اقتصادی چگونه مانع از فروپاشی بنای توافق می‌شوند؟ اصغر فخریه‌‌‌‌‌کاشان پاسخ می‌دهد

شماره روزنامه: ۶۲۶۵

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۲۷

شماره خبر: ۴۱۷۱۱۸۵

حمل و نقل

دنیای اقتصاد : صنعت حمل‌ونقل هوایی ایران قابلیت جذب سرمایه تا ۵۰میلیارد دلار را دارد. بخش قابل توجهی از این سرمایه باید صرف خرید حداقل ۴۰۰فروند هواپیمای تازه‌نفس شده و بخشی از سرمایه‌گذاری‌های جدید نیز باید به تجاری‌سازی فرودگاه‌ها تخصیص داده شود. فعالان صنعت هوانوردی معتقدند به‌دلیل حجم قابل توجه خسارت‌هایی که این صنعت در طول چهار دهه گذشته از تحریم‌ها دیده است، یک بازار بکر برای مشارکت خارجی محسوب می‌شود. اصغر فخریه‌کاشان، قائم‌مقام وزیر راه‌وشهرسازی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، یکی از افراد اصلی مذاکرات اقتصادی به‌ویژه در حوزه قراردادهای حمل‌ونقلی در دوران پسابرجام، معتقد است در این صنعت فرصت‌های سرمایه‌گذاری ممتازی وجود دارد که اگر با حضور شرکت‌های خارجی بالفعل شود، می‌تواند به حفظ بنای توافق احتمالی ایران و آمریکا کمک کند و مانع از فروپاشی این بنا شود. «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با نایب رئیس اسبق اتاق بازرگانی نیز الزامات رونق سرمایه‌گذاری را بررسی کرده است.

ادامه نوشته

احضار «رشد بزرگ» دهه ۴۰

شماره روزنامه: ۶۲۶۳

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۲۵

شماره خبر: ۴۱۷۰۵۲۵

صنعت و معدن

دنیای اقتصاد - سارا نصیری : «رشد بزرگ» رویای امروز و فردای ایران است؛ اما تحقق این رویا قواعدی دارد. مرور تجارب موفق در زمینه توسعه اقتصادی نشان می‌دهد ثبات رشد اقتصادی در بلندمدت، یک قاعده جهانی برای دستیابی به توسعه است. تجارب چین، هند، کره‌جنوبی و مالزی نشان می‌دهد نیل به رشد اقتصادی باثبات و بلندمدت مدیون «روابط خارجی معقول» و «سیاستگذاری اقتصادی باکیفیت» است. مواردی که در کنار یکدیگر ریسک را از چهره اقتصاد زدوده و انگیزه‌ها برای سرمایه‌گذاری به‌ویژه در بخش تولید را تقویت کرده است. بازخوانی تاریخ اقتصاد ایران و بررسی آمارهای رشد کشور از دهه۴۰ به این‌سو نیز نشان می‌دهد هرگاه عقلانیت در روابط خارجی با سیاستگذاری اقتصادی با کیفیت همراه شده، یک دوره باثبات از رشد اقتصادی را خلق کرده است. تزریق حجم عظیمی از سرمایه‌ به حوزه تولید صنعتی در دهه۴۰ یکی از مهم‌ترین شواهد برای تایید این ایده است. در برهه کنونی نیز اگر سیاستگذار در کنار توجه به گشایش‌های سیاسی و اقتصادی، به سمت کیفیت سیاستگذاری گام بردارد، می‌تواند باند سرمایه‌گذاری برای تولید را باز گشایی کند.

ادامه نوشته

مهملات «مردان تعرفه‌»

شماره روزنامه: ۶۲۶۱

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۲۳

شماره خبر: ۴۱۶۹۷۰۹

اندیشه

فیل مگنس ترجمه: مهران خسروزاده ترامپ در حالی جنگ تعرفه‌ای با چین را آغاز کرده است که در سیاست‌های او نوعی عدم انسجام به چشم می‌‌خورد. پنج گروه متفاوت از مشاوران ترامپ حامی تعرفه‌ها هستند که هر یک اهداف جداگانه‌ و متعارضی را دنبال می‌کنند و همین موضوع دستور کار دولت آمریکا را بی‌ثبات ساخته است.

ادامه نوشته

فصل سرد اشتغال

شماره روزنامه:۶۲۵۹

تاریخ چاپ:۱۴۰۴/۰۱/۲۰

شماره خبر:۴۱۶۹۰۰۶

سیاست گذاری

دنیای اقتصاد : نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان ۱۴۰۳ به ۴۰.۱ درصد رسید که نسبت به پاییز سال گذشته کاهش ۱.۱واحد درصدی داشت و به کمترین میزان از بهار۱۳۹۸ رسید. نسبت اشتغال نیز در زمستان۱۴۰۳ با کاهش ۱.۲واحد درصدی در مقایسه با پاییز به میزان ۳۷درصد گزارش شد. در نتیجه، نرخ بیکاری با رشد ۰.۶واحد درصدی نسبت به پاییز سال گذشته به ۷.۸درصد رسید. افزایش نرخ بیکاری همزمان با افت نرخ مشارکت و نسبت اشتغال نشان‌دهنده کاهش تقاضا برای نیروی کار است.

ادامه نوشته

نگرانی‌های سرمایه‌گذار واقعی

شماره روزنامه: ۶۲۵۸

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۱۹

شماره خبر: ۴۱۶۸۶۸۳

صنعت و معدن

دنیای اقتصاد : فعالان اقتصادی برای سرمایه‌گذاری بیشتر در سال جاری نگرانی‌هایی هم دارند. با اینکه فرصت‌های بسیاری برای توسعه اقتصاد کشور پیش روی بخش خصوصی است، اما چربش ریسک‌ها بر فرصت‌ها، آینده سرمایه‌گذاری صنعتی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. سنجش نظر ۱۳۰فعال اقتصادی کشور در سه حوزه خدمات، کشاورزی و صنعت نشان می‌دهد بازیگران واقعی اقتصاد کشور برای ورود به بخش تولید مطالباتی دارند و بدون تحقق آنها علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های جدید به‌ویژه فعالیت‌های صنعتی ندارند. جالب اینکه در این نظرسنجی تنها ۲۰نفر از فعالان اقتصادی نسبت به رونق سرمایه‌گذاری در سال۱۴۰۴ ابراز خوش‌بینی کرده‌اند. حال آنکه فقط ۳نفر از افراد از سرمایه‌گذاری در یک حوزه جدید صنعتی خبر داده‌اند. با اینکه در این نظرسنجی میل به خروج سرمایه‌ از کشور چشم‌گیر است، اما ۷۴نفر از افراد هم اعلام کرده‌اند برای بقای بنگاه خود، منابعی را در نظر گرفته‌اند. نگاهی به پاسخ‌های صنعتگران در این نظرسنجی نشان می‌دهد پرهیز سرمایه‌گذاران از ورود به حوزه‌های جدید صنعتی و میل اندک برای ورود به حوزه انرژی که حلّال مشکلات مرتبط با ناترازی است، دلایل روشنی دارد. در صدر مطالبات سرمایه‌گذاران مسائلی نظیر رفع تحریم، ثبات اقتصاد کلان و پایان اقتصاد دستوری قرار دارد. به عقیده این بازیگران، اگر قرار است شعار سال محقق شود، پیش از همه باید نااطمینانی مهار و ثبات اقتصادی و سیاسی برقرار شود. سرمایه‌گذاران حاضر در این نظرسنجی از سیاستگذاران می‌خواهند برای رونق سرمایه‌گذاری در تولید صنعتی به سمت اقدامات راهبردی حرکت کنند و موانع بنیادی را از پیش روی اقتصاد ایران بردارند. در غیر این صورت ممکن است آخرین بازماندگان بخش تولید کشور که ریسک فعالیت در محیط متغیر کنونی را پذیرفته‌اند، از ادامه کار انصراف دهند. به نظر می‌رسد سیاستگذاران برای تحقق شعار سال لازم است فضا را به شکلی درآورند که انگیزه سرمایه‌گذاران تحریک و تولید به صرفه شود؛ موضوعی که تحقق آن از مسیر اصلاحات اساسی می‌گذرد.

ادامه نوشته

بازگشت بودجه به تنظیمات کارخانه

شماره روزنامه: ۶۲۵۷

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۱۸

شماره خبر: ۴۱۶۸۳۰۷

سیاست گذاری

دنیای اقتصاد : ارقام قانون بودجه ۱۴۰۴ در مقایسه با لایحه بودجه «تغییرات بزرگی» پیدا کرده که تعجب‌آور است. مطابق بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد»، رقم منابع عمومی دولت از حدود ۶۰۰۰همت در لایحه به ۵۰۰۰همت در قانون، کاهش پیدا کرده است. در نگاه اول به این تفاوت، به نظر می‌رسد که بودجه نسبت به لایحه، «انقباضی بسته شده»، اما واکاوی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که حتی با وجود ریسک‌های سیاسی در مسیر فروش نفت -تشدید احتمالی تحریم‌ها- قانون بودجه نسبت به لایحه، نه تنها کاهشی نبوده که رشد ۱۰درصدی را نیز تجربه کرده است؛ اما چگونه؟ نکته قابل توجه این است که مجموع بودجه نظامی و هدفمندی‌ یارانه که به حدود ۱۵۰۰همت می‌رسد و قرار بود برای امسال از «قالب فرابودجه» دربیاید و وارد بودجه۱۴۰۴ شود، پس از «چکش‌کاری لایحه توسط مجلس» دوباره از جداول بودجه خارج شد تا بودجه امسال به «تنظیمات کارخانه» برگردد. نکته دیگر اینکه نمایندگان مجلس منابع بودجه را از محل بالا بردن نرخ ارز ترجیحی، مولدسازی دارایی‌ها، فروش اوراق بدهی و مالیات‌ها افزایش داده‌اند که با توجه به محدودیت‌های کنونی اقتصاد، به رشد کسری بودجه سال ۱۴۰۴ منجر خواهد شد.

ادامه نوشته

بی‌ثباتی اقتصاد کلان و تنگی نفس سرمایه‌گذاری

شماره روزنامه: ۶۲۵۵

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۱۶

شماره خبر: ۴۱۶۷۵۰۴

سرمقاله

تیمور رحمانی* بدون هیچ تردید و بدون هیچ تفاوت نظر میان اقتصاددانان، رشد و توسعه اقتصادی نیازمند سرمایه‌گذاری است و بدون سرمایه‌گذاری، امکان دستیابی به رشد اقتصادی پایدار وجود ندارد.

ادامه نوشته

سرنخ «معمای سرمایه‌»

شماره روزنامه: ۶۲۵۵

تاریخ چاپ: ۱۴۰۴/۰۱/۱۶

شماره خبر: ۴۱۶۷۵۸۷

سیاست گذاری

دنیای اقتصاد : سال۱۴۰۴ با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده است. این امر حاکی از به رسمیت شناخته شدن اهمیت سرمایه‌گذاری در رشد اقتصادی توسط ساختار تصمیم‌گیری کشور است. به گفته کارشناسان، ساختار اقتصاد ایران سرمایه‌بر بوده و بنابراین، دستیابی به رشد پایدار اقتصادی بدون افزایش سرمایه‌گذاری ناممکن است. این در حالی است که ریسک‌های متنوع اقتصادی و سیاسی با بی‌ثبات کردن فضای اقتصاد کلان و محدود کردن ورود سرمایه خارجی، نسبت تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به تولید ناخالص داخلی(GDP) کشور را کاهش داده و انگیزه‌ها را برای سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش تولید تضعیف کرده است. روند موجود اقتصاد ایران در نقطه مقابل تجربه کشورهایی مانند چین و مالزی قرار دارد که موفق شده‌اند با ایجاد ثبات اقتصادی و حقوقی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی به رشد اقتصاد پایدار دست یابند. این تجربه‌ها نشان می‌دهند که رویای تشویق سرمایه‌گذاری با سیاست‌هایی مانند هدایت نقدینگی تا چه اندازه از واقعیت فاصله دارد. تحقق شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» در گرو گام برداشتن در مسیر رفع تحریم‌ها و ثبات فضای اقتصاد کلان کشور است.

ادامه نوشته