دکتر موسی غنینژاد جنگ اقتصادی اصطلاحی است که این روزها هم در صحنه جهانی و هم در عرصه داخلی سخن از آن به شدت باب شده است و بر آن تاکید میشود. این اصطلاح آشکارا در تضاد با مفهوم اقتصاد آزاد یا بازار آزاد است؛ چراکه در چنین بازاری که تمامی مشارکتکنندگان در آن سود میبرند، سخن گفتن از جنگ بیمعنی است.
واقعیت این است که اندیشه بازار آزاد و به تبع آن علم اقتصاد در تقابل با تفکر مرکانتیلیستی ناظر بر جنگ اقتصادی بهوجود آمد. آدام اسمیت در کتاب دوران ساز «ثروت ملل» با تاکید بر نادرستی و نتایج زیانبار مرکانتیلیسم، نشان داد که بازار آزاد با همسو کردن منافع همه افراد و ملل شرکتکننده در آن در حقیقت مهمترین پایه و اساس تمدنهای شکوفا و صلحآمیز است. اما این واقعیت بنیادی هیچگاه به مذاق همه صاحبان قدرت سیاسی خوش نیامد؛ زیرا قبول آن به معنای تن دادن به محدودیت اختیارات آنها است. از این رو همیشه چالشی پنهان و آشکار میان برخی حاکمان تشنه قدرت و نظام بازار آزاد در جریان بوده است. طرفه اینکه در این چالش برخی «سرمایهداران» مستقر نیز بهمنظور تضمین و تامین هرچه بیشتر منافع خاص خود درصدد «رفاقت» با طبقه سیاسی حاکم برمیآیند و بر مداخله دولت در اقتصاد، البته در جهت تامین منافع خاص خود، صحه میگذارند. این جریان بسیار شبیه است به درخواست سندیکاهای کارگری (نمایندگان منافع کارگران شاغل مستقر) از دولت برای مداخله در اقتصاد. بنابراین، با شکلگیری «سرمایهداری رفاقتی» و سندیکاهای خواهان «دولت رفاه»، اقتصاد آزاد با چالشهایی به مراتب پیچیدهتر از آنکه در ابتدا بهنظر میرسید، روبهرو میشود. به این ترتیب میتوان دریافت که چرا طرفداران اقتصاد آزاد در معادلات ناظر بر روابط اقتصادی و حکومت همیشه در حاشیه قرار میگیرند و چرا بسیاری از سیاستمداران و «سرمایهداران» بهرغم اینکه در حرف از اصول اقتصاد آزاد دفاع میکنند، در عمل از آن تبری میجویند. جنگ اقتصادی در واقع کلیدواژه این اتحاد نامقدس علیه اقتصاد آزاد و منافع عمومی است.
