دنیای اقتصاد : رتبه کشورها در شاخصهای مختلف اقتصادی یکی از موضوعاتی است که هر سال سازمانهای بینالمللی به آن توجه میکنند. وضعیت ایران نیز هر سال از سوی سازمانها و نهادهای مختلف بینالمللی مورد سنجش قرار میگیرد. معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی، جایگاه ایران در ۲۶ شاخص بینالمللی منتخب را در یک نگاه به تصویر کشیده است.
دنیای اقتصاد : سازمان برنامه و بودجه در گزارش مبانی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و برنامه سالانه دستگاههای اجرایی علاوهبر تشریح آخرین تحولات سرمایهگذاری خارجی در سالهای اخیر، توصیههایی برای جذب سرمایه بیشتر در شرایط تحریمی ارائه کرده است. «دیپلماسی بیشتر برای اجرای قرارداد فاینانس با بانکهای خارجی»، «همکاری با اتحادیه اروپا، چین و روسیه»، «استفاده از ظرفیت بانک سرمایهگذاری زیرساخت آسیا» در کنار اصلاحات داخلی میتواند شرایط را برای افزایش سرمایهگذاری خارجی مهیا کند.
دنیای اقتصاد : توافقات جدید گمرکی و صنعتی میان ایران و آذربایجان کلید خورد. در جریان سفر هیات اقتصادی ایران به آذربایجان، همکاریهای تازهای برای رونق تجارت، تسهیل مناسبات گمرکی، ترانزیت کالا وعملیاتی کردن چند پروژه صنعتی مورد تفاهم و توافق مقامات دو کشور قرار گرفت. از سوی دیگر در پایان نشست کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی ایران و آذربایجان، سه سند همکاری اقتصادی - صنعتی میان وزرای اقتصادی دو کشور منعقد شد.
دنیای اقتصاد : آمارهای جدید گمرک نشان میدهد موتور رشد صادرات در بهمن، میعانات گازی است. میعانات گازی بیش از دو گروه دیگر صادراتی (پتروشیمی و سایر کالاها) تحت تاثیر تحریمها قرار گرفته بود؛ بهگونهایکه در ماه آذر صادرات این گروه به صفر رسید. اما با آغاز مجدد خرید میعانات گازی کره جنوبی از ایران، در دی ماه صادرات این گروه مجددا از سر گرفته شد. آمارهای تجارت خارجی ایران نشان میدهد صادرات میعانات گازی که در دی ماه ۲۷۷میلیون دلار رقم خورده بود، در بهمن ماه به ۸۷۷میلیون دلار رسیده است.
دنیای اقتصاد : اگر چه میزان «مالیات بر عایدی سرمایه» در کشورهای پیشرفته با گذشت زمان افزایش یافته، اما این نوع مالیات سهم قابل توجهی در سبد مالیاتی دولت در ایران ندارد. این نوع مالیات که بازار سرمایه را به خوبی پالایش میکند به ۳ دلیل برای اقتصاد ایران ضروری است؛ اول اینکه بازارها در اقتصاد ایران به طور چرخهای در معرض التهاب قرار میگیرند. دوم اینکه تغییر مکرر قواعد بازی سودهای جدیدی به بازارها تزریق میکند. دلیل سوم نیز به سهم بالای سرمایهگذاری غیرمولد به سرمایهگذاری مولد در اقتصاد ایران برمیگردد.
مرکز خدمات سرمایهگذاری اتاق بازرگانی تهران با همکاری موسسه «فریزر» کانادا وضعیت ایران در شاخص آزادی اقتصادی را بررسی کرد. موسسه «فریزر» انتشار گزارشهای خود را در حوزه شاخص آزادی اقتصادی از سال ۱۹۷۵میلادی آغاز کرد. «آزادی تجارت بینالمللی»، «شفافیت پولی»، «سیستم حقوقی و حقوق مالکیت»، «اندازه دولت» و «مقررات» (در سه حوزه مقررات حوزه کسبوکار، مقررات بازار کار و مقررات بازار اعتباری) ارکان تشکیلدهنده شاخص آزادی اقتصادی است. فعالان بخشخصوصی با هدف فراهم کردن زمینه جذب سرمایهگذاری خارجی و بهبود شاخصهای بینالمللی اقتصادی از سال گذشته با مدیران موسسه «فریزر»، وارد رایزنی و مذاکره شدند؛ چراکه طی حدود ۱۵سال اخیر، شناخت دقیقی از شاخصهای اقتصادی ایران به دلیل وجود برخی موانع از جمله تحریمها وجود نداشته و گزارشهای منتشر شده پیشین نیز تصویر دقیقی از وضعیت اقتصادی ایران و مولفههای مرتبط با آن ارائه نکرده است؛ بنابراین در عمل رتبه واقعی ایران در این شاخصها مشخص نشده است. بعد از شفافیت بیشتر در ارائه اطلاعات و آمارهای اقتصادی ایران، موسسه «فریزر»، رتبه ایران در شاخص آزادی اقتصادی را با ۱۹پله ارتقا، ۱۳۰ اعلام کرد. بهبود جایگاه ایران در این شاخص اگرچه نشانه مثبتی برای حضور سرمایهگذاری خارجی است، اما همچنان این رتبه با نقطه مطلوب فاصله دارد. یکی از عوامل مهم برای موفقیت یک کشور در جذب سرمایهگذاری خارجی، تصویری است که آمار و اطلاعات و گزارشهای بینالمللی از آن کشور در سطح جهان مخابره میکنند. در گزارش پیشرو، مهمترین چالشهای ایران در ارکان پنجگانه شاخص آزادی اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است.
دنیای اقتصاد : لایحه موافقتنامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو یکی از توافقنامههای چندجانبه است که در آن به مواردی از جمله افزایش روابط دوستی دیرینه و همکاریهای سنتی چندجانبه بین طرفین، تمایل به ایجاد محیط و شرایط مناسب برای توسعه تجارت دوجانبه و روابط اقتصادی و ارتقای همکاری اقتصادی در زمینههای مورد علاقه متقابل، تشکیل یک منطقه بزرگ آزاد تجاری (به معنای تسهیل تجاری) بین ایران و اوراسیا، گسترش تجارت و همگرایی اقتصادی بین ایران و اوراسیا، نیاز به گسترش بیشتر روابط متقابل بر پایه اعتماد متقابل، شفافیت و تسهیل تجاری، حمایت آنها از الحاق سریع به سازمان تجارت جهانی و تصدیق مراتب عضویت ایران و اتحادیه اوراسیا، ایجاد شرایط مناسب برای تشدید همگرایی آنها در نظام تجارت چندجانبه اشاره شده است.
گزارش «دنیای اقتصاد» از تفاوت نحوه فروش املاک بانکها در دوره رکود و رونق مسکندنیای اقتصاد : مزایده املاک مازاد بانکها در سالجاری به لحاظ «حجم برگزاری»، به دو برابر سالهای رکود مسکن افزایش یافت. بانکها بهعنوان یکی از بزرگترین ملاکان که از موجودی قابلتوجه ملک با انواع کاربری - زمین، آپارتمان، کارخانه و ساختمان- برخوردارند، مشغول میوهچینی از تغییر و تحولات بازار مسکن هستند. کارنامه برخی بانکها در بازار مزایده املاک مازاد، از رشد فروش حداقل به میزان ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته حکایت دارد. امسال ۲۵ مزایده دستهجمعی برگزار و عمدتا املاک تازهای به بازار مزایده عرضه شد. غالب عرضهها، املاک تملکشده هستند.
باشگاه خبری فراساحل: شرکت نفت خزر در گزارشی، اهم فعالیتهای صنعت نفت ایران را در آبهای عمیق خزر و سه استان ساحلی مازندران، گیلان و گلستان تشریح کرد. به گزارش باشگاه خبری فراساحل، در این گزارش، ابتدا به تاریخچه اکتشافی دریای خزر اشاره شده و آمده است: «تا پیش از سال ۱۳۵۷، به دلایل مختلف از قبیل موازنه سیاسی موجود در منطقه و نبود انگیزه اقتصادی با توجه به منابع سرشار هیدروکربوری در مناطق جنوب ایران و نزدیکی مناطق نفتخیز به پایانههای صادراتی، اکتشاف ذخایر نفت و گاز دریای خزر مورد توجه جدی قرار نداشت. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق، دریای خزر در ژئوپلیتیک منطقه اهمیت ویژهای داشت و کشورهای تازه استقلال یافته حاشیهای خزر فعالیتهای اکتشافی گستردهای را آغاز کردند. شرکت ملی نفت ایران نیز به منظور ایجاد امکانات و تجهیزات زیربنایی لازم برای فعالیتهای اکتشافی، اقدامهایی نظیر احداث حوضچه آرامش، ساخت دکل حفاری ایرانخزر، ساخت اسکله تخلیه مواد نفتی و پس از آن، حفر چاههای اکتشافی خزر ۱، مقداد و میثم را در مناطق کمعمق نزدیک به ساحل طی سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۴ به انجام رساند. نتایج حاصل از اقدامهای اکتشافی و نتایج مطالعات زمینشناسی و ژئوفیزیکی، نشاندهنده وجود منابع غنی هیدروکربور در بخش جنوبی دریای خزر بود و به دنبال استمرار فعالیتهای اکتشافی، نفت نخستین بار در تاریخ ۲۰ اردیبهشت سال ۱۳۹۱ در دریای خزر کشف شد».
امروز در ضمیمه ۳۰۸ صفحهای گروه رسانهای «دنیای اقتصاد» بخوانید
دنیای اقتصاد : گوش سیاستمدار به اقتصاددان بدهکار نیست. سیاستمدار تقاضایی برای حل مشکلات از اقتصاددانان ندارد. در همهجای دنیا، تصمیمگیر و سیاستگذار مشکل را مطرح میکنند و کارشناسان برای آن مشکل، راهحل ارائه میدهند. اما در ایران، هم مشکلات را کارشناس مطرح میکند و هم راهحل را ارائه میدهد. شاید در نگاه اول تداوم هشدار دادن و ارائه راهحلها، که ادامه روند موجود است، نتیجهای غیر از آنچه تاکنون در پی داشته، حاصل نکند.
دنیای اقتصاد : آیا وضعیت بد اقتصادی بهانه خوبی برای کنار گذاشتن اصلاحات اقتصادی است؟ تجربه نشان داده است که در شرایط پرالتهاب اقتصادی سیاستگذاران دچار نوعی محافظهکاری میشوند که آنها را متقاعد به کنار گذاشتن اقدامات اصلاحی تا شرایط فروکش کردن نشانههای بحران میکند. این در حالی است که نتایج پژوهشهای علمی و ورق زدن داستان اصلاحات در اقتصادهای در معرض بحران نشان میدهد که «بحرانی بودن شرایط» نهتنها دلیل خوبی برای کنار گذاشتن الزامات اصلاحی نیست، بلکه شرایط بحرانی فرصتهایی را به همراه دارد که میتواند شرایط پرالتهاب را به بهترین فصل برای کاشتن بذر اصلاح در اقتصاد تبدیل کند. تجربه کشورهایی مانند ترکیه، بنگلادش، تانزانیا و شیلی نشان میدهد که بحرانهای اقتصادی که معمولا با نرخهای بالای تورم همراهند، بهترین فرصت برای شناسایی تضاد منافع پنهان در روندهای موجود و برهم زدن تعادلهای منحوس نهادینهشده در اقتصاد است. افزون بر این تجربه کشورهای یادشده نشان میدهد که برخلاف تصور سیاستگذاران، اتخاذ تصمیمهای درست در شرایط بحرانی نهتنها حاوی قوه فرساینده سرمایه اجتماعی نیست، بلکه اجرای سیاستهای درست از سوی سیاستگذاران در چنین شرایطی منجر به افزایش اعتماد عمومی نسبت به توان مدیریتی و ایجاد اطمینان نسبت به کنترل بحران خواهد شد.
تاوان سرکوب تقاضای مصرفی در بازار ملک چیست؟
دنیای اقتصاد : گروهی از صاحبنظران بخش مسکن در واکنش به رجوع دوباره سیاستگذار به «سرکوب تقاضای مصرفی»، درباره تبعات حذف نقش خانهاولیها در رونقبخشی به بازار مسکن هشدار دادند. اخیرا برخی مسولان با طرح دغدغه مرتبط با کمبود عرضه مسکن، سیاست تجمیع منابع و اعتبارات این بخش صرفا برای افزایش عرضه را در دستور کار قرار دادهاند و به صراحت از کنار گذاشتن طرح تعدیل سقف تسهیلات خرید مسکن سخن گفتهاند. بررسی صاحبنظران اقتصادی نشان میدهد تصور اینکه «افزایش قدرت خرید تقاضای مصرفی» تاثیر مستقیم بر «روند رشد قیمت» دارد باعث غفلت از نقش موثر «سه عامل بیرونی بازار» شده است. در این بررسی، رمز صحیح تحریک عرضه، «به رسمیت شناخته شدن نیاز اعتباری تقاضای مصرفی بهخصوص خانهاولیها» در گام اول و همچنین «هدایت تسهیلات کارآمد و در استطاعت (پس از تعدیل سقف وامها متناسب با تورم ملکی) به بازار دوم معاملات» در گام دوم عنوان شده است. تسهیلات میتواند به بازار پیشخرید هدایت شود تا افزایش عرضه و تامین مالی تقاضای مصرفی را توامان تضمین کند. اما کمتوجهی به بازار تسهیلات رهنی، سازندهها را در حلقه آخر پروسه ساختوساز - مرحله فروش - با خلأ تقاضای موثر و رکود معاملات خرید روبهرو میکند که پیامد بعدی آن، رکود ساختمانی است.
مرکز آمار ایران در تازهترین گزارش خود از تحولات کشوری بازار ملک شامل تحولات بازار معاملات خرید و فروش زمین، مسکن و اجاره، رتبه جدید استانها به لحاظ سطح تورم مسکن را اعلام کرد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، براساس اطلاعات ارائه شده در این گزارش که منعکسکننده تحولات کشوری بازار مسکن در سه ماهه سوم سال جاری-پاییز ۹۷-است، ۱۰ استان در فهرست استانهای با بیشترین سطح تورم مسکن در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، قرار گرفتهاند. پاییز امسال، متوسط قیمت فروش هر مترمربع واحد مسکونی معامله شده در بازار کشوری مسکن به ۲ میلیون و ۶۲۳ هزار تومان رسید. تابستان امسال برای اولین بار میانگین قیمت هر مربع واحد مسکونی در کشور با عبور از مرز ۲ میلیون تومان رکورد تازهای را ثبت کرد. متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در فصل پاییز اما با پیشروی از این رکورد جدید، نسبت به فصل قبل-تابستان ۹۷-معادل ۸/ ۱۷ درصد و در مقایسه با فصل مشابه سال قبل -پاییز ۹۶- با رشد ۳/ ۶۰ درصدی همراه شد.طی سه ماهسوم سال جاری، همزمان با افزایش سرعت رشد قیمت در بازار مسکن کشور، شیب رشد فصلی و نقطهای قیمت مسکن نیز در مقایسه با یک فصل قبل و فصل مشابه سال قبل افزایش یافت. در واقع سرعت رشد قیمت مسکن باتوجه به آمارهای رسمی نشان میدهد استانهایی که ۶ کلانشهر کشور در آن واقع شدهاند در فهرست پررشدترین استانها به لحاظ تحولات قیمت مسکن در پاییز امسال قرار گرفتهاند.
دکتر تیمور رحمانی هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران به یک دستفروش در یک شهر کوچک برای خرید انجیر کوهی مراجعه میکنم و متوجه میشوم نسبت به پاییز پارسال قیمت آن ۵۰ درصد افزایش یافته است و میدانم که او انجیر کوهی را خود چیده است و بهعنوان یک مصرفکننده معمولی(نه یک اقتصادخوانده) ممکن است برآشفته شوم که قیمت انجیر کوهی چیده شده توسط خود دستفروش چرا باید افزایش یافته باشد. اینکه دیگر نیاز به ارز برای واردات نداشته است یا محدودیتهای تجاری خرید مواد اولیه آن را دشوار نکرده و در تامین سرمایه در گردش هم با مشکل روبهرو نشده است. این مثالی است از دهها و صدها مثال از کالاهایی که نه ربطی به نرخ ارز دارند و نه تحریمهای ایالات متحده، اما قیمت آنها کم وبیش مشابه بقیه قیمتها افزایش یافته است. چه نتیجهای از این مثالها راجع به تورم میگیریم.
همواره انتخاب و اعمال سیاست های درست مالیاتی بر انتظارات جامعه از نظر رفاه و آسایش، اجرای زیربناهای عمرانی و اقتصادی تاثیر گذار بوده و مورد توجه دولت ها قرار می گیرد. بدون شک جهش قیمت ارز و تاثیر غیر قابل انکار آن بر بالا رفتن نرخ تورم، واقعیت تلخ روزگار ماست. کمترین نتیجه این پدیده، کوچک شدن سفره مردم، علی الخصوص جامعه حقوق بگیر کشورمان است. با این وجود انتظار میرود در سال آینده نیز شاهد افزایش هزینههای تامین نیازهای اولیه زندگی شهروندان باشیم.
